kanunilik ilkesi ne demek?

Kanunilik İlkesi

Kanunilik ilkesi, hukuk devletinin temelini oluşturan ve devletin tüm eylem ve işlemlerinin kanuna dayanması gerektiğini ifade eden bir ilkedir. Bu ilke, bireylerin hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasında, devletin keyfi uygulamalarının önlenmesinde ve hukukun üstünlüğünün sağlanmasında kritik bir role sahiptir.

Kanunilik ilkesinin temel unsurları şunlardır:

• Genellik: Kanunlar, belirli kişilere veya gruplara değil, tüm bireylere eşit şekilde uygulanmalıdır.
• Belirlilik (Açıklık): Kanunlar, bireylerin davranışlarını düzenlerken neyin yasak veya serbest olduğunu açık ve net bir şekilde belirtmelidir.
• Öngörülebilirlik: Kanunlar, bireylerin gelecekteki davranışlarının olası sonuçlarını öngörebilmelerini sağlamalıdır.
• Eşitlik: Kanunlar, herkesi eşit şekilde kapsamalı ve uygulanmalıdır.
• İdare'nin Kanuniliği: İdarenin (yürütme organının) tüm eylem ve işlemlerinin kanuna dayanması gereklidir.

Kanunilik ilkesi, özellikle ceza hukuku ve vergi hukuku gibi alanlarda büyük önem taşır. Ceza hukukunda, suçta ve cezada kanunilik ilkesi (Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi) olarak bilinen alt bir ilke bulunur. Bu ilkeye göre, bir fiilin suç sayılabilmesi ve cezalandırılabilmesi için o fiilin işlendiği tarihte yürürlükte olan bir kanunda açıkça suç olarak tanımlanmış olması gerekir.

Vergi hukukunda ise, vergide kanunilik ilkesi (Vergide Kanunilik İlkesi) gereği, vergi salınması, değiştirilmesi veya kaldırılması ancak kanunla mümkündür.

Kanunilik ilkesinin ihlali, bireylerin hak ve özgürlüklerinin zedelenmesine, hukuka aykırı uygulamalara ve hukuk devletinin zayıflamasına yol açabilir. Bu nedenle, kanunilik ilkesi, hukuk sistemlerinin temel bir güvencesi olarak kabul edilir ve korunması büyük önem taşır.